حسام حداد تکنولوژی، برنامه‌نویسی، هوش مصنوعی

یک نکته خوب که در نرم‌افزار و ارتباط با کامپیوتر وجود دارد این است که بمرور انجام کارهای سخت و تخصصی برای اکثریت افراد امکان پذیر می‌شود. همین چندسال قبل بود که طراحی یک وبسایت زیبا بسیار و واکنشگرا زمانبر و تخصصی محسوب می‌شد. و سازنده می‌بایست به HTML و CSS و تا حدی Java Script مسلط می‌بود اما بعد از آن کتابخانه‌های زیادی مانند Bootstrap بوجود آمدند که انجام اینکار را برای سازنده ساده کنند همچنین وبسایت‌هایی مانند wix.com هم ساخت یک وبسایت را به راحتی Drag & Drop چند ایتم رساندند. این موضوع در مورد یادگیری ماشین نیز صادق است کتابخانه‌های خوبی مانند Theano و Tensorflow و Torch بوجود آمدند که در کار با شبکه‌های عصبی کاربر نیاز به دانستن جزئیات پیاده‌سازی مدل‌ها روی GPU نباشد سپس کتابخانه‌هایی مانند Keras برپایه Tensorflow و Torch ساخته شد که در سطح انتزاعی بالاتری کار می‌کرد و کار با آن ساده بود به تازگی گوگل پروژه‌ای به نام Teachable Machine را ساخته است که به کاربران عادی کامپیوتر تجربه ساخت و استفاده از یک مدل توسط دوربین کامپیوترشان و بدون نیاز به برنامه نویسی می‌دهد. از پروژه‌های مشابه می‌توان به Azure Machine Learning Studio که توسط مایکروسافت ساخته شده است اشاره کرد که توانایی ساخت یک مدل طبقه‌بند یا Classification ، درونیاب یا Regression و خوشه‌بند یا Clustering را به کاربر نهایی بدون برنامه نویسی و با چند Drag & Drop ساده می‌دهد. همچنین بعد از ساخت این مدل مایکروسافت این امکان را فراهم می‌کند که به صورت Web Service از این مدل ساخته شده در نرم‌افزارهایی که مورد نیاز است استفاده شود.

اهمیت موضوع

به مرور الگوریتم‌های یادگیری ماشین و که در خط مقدم هوش مصنوعی قرار دارند در حال افزایش تاثیرشان در زندگی روزمره کاربران هستند. می‌توان در این میان به سیستم‌های ترجمه ماشینی و پیشنهاد موسیقی مورد علاقه اشاره کرد. هرچند این سیستم‌ها برای کاربران نهایی ارزشمند هستند اما این کاربران نمی‌توانند متوجه چگونگی کارکرد این سیستم‌ها شوند، درک این موضوع برای کاربران نهایی باعث می‌شود با دانستن واقعیات و بدور از توقعات غیرواقعی بتوانند رابطه بهتری با این سیستم‌ها برقرار نمایند. پروژه Teachable Machine یا ماشین یادگیرنده گوگل به منظور تجربه ساخت یک تجربه از پردازش تصویر توسط کاربران ساخته شده است.

یکی از جذابترین و جدیدترین ایده‌ها در هوش مصنوعی GANها هستند، به طوری که آقای یان لیسون که یکی از برجسته‌ترین دانشمندان حوزه هوش مصنوعی در دنیاست در موردشان گفته است «از دیدگاه من GAN و مشتقاتش جالب‌ترین ایده در ده سال گذشته در یادگیری ماشین بوده‌اند.» در این مطلب می‌خواهیم با GAN یا Generative Adversarial Networks آشنا شویم. قبل از این در مقاله «گیت‌هایی منطقی که هنرمند هستند» از GAN به عنوان یکی از روش‌هایی که ابتکار را به کامپیوتر هدیه می‌دهد، نام بردیم. جالب است بدانید که تاکنون علاوه بر تولید تصاویر در شناسایی نرم‌افزارهای مخرب در امنیت، ترجمه ماشینی در پردازش زبان طبیعی، رنگ آمیزی تصاویر، ساخت مدل سه بعدی از یک تصویر نیز از GANها استفاده شده است.

تصور کنید دنیایی را که در آن هیچ نرم‌افزاری متن‌باز وجود نداشته باشد، در چنین جهانی پیشرفت صنعت نرم‌افزار کاملا انحصاری بوده و کند می‌شود. همه افراد بدون اینکه بدانند در حال استفاده از نرم‌افزارهای متن باز هستند حالا چه کلاینت تلگرام باشد چه نرم‌افزاری مثل VLC، چه به عنوان سیستم‌عامل کامپیوتر شخصی، چه سیستم‌عامل سروری که توسط آن سرویس‌های روزمره را دریافت می‌کنند. دنیای بدون Open Source یا متن‌باز دنیای بدون اشتراک گذاری است. در چندین هزار سال بشر از اشتراک گذاری تکنولوژی و نحوه ساخت صنعت بهرمند شده و توانسته جوامع را بر این اساس بسازد و حالا این مفهوم به ظاهر جدید یعنی متن‌باز یا Open Source می‌خواهد مارا به آن واقعیت کهن برگرداند. به بیان ساده دنیای بدون متن‌باز دنیای بدون اشتراک گذاری است.

کمتر از یک روز گذشته بود که آسیب پذیری امنیتی جدید دروپال که یکی از امن‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوای متن‌باز موجود است منتشر شد. معمولا اولین واکنش‌های بعد از این چنین رویدادهایی این است که در گروه‌ها و انجمن‌های مختلف بحث پیرامون ارتباط امنیت با متن‌باز و یا متن‌بسته بودن نرم‌افزار شکل می‌گیرد. در این میان مهم است که به چند نکته که در ادامه می‌خوانیم توجه کنیم.

یک ماه گذشته بود که ونزوئلا ارز دیجیتالی با پشتوانه نفت به نام Petro را پیشفروش کرد و قصد داشت از این طریق اقتصادش را بهبود بدهد. این ارز دیجیتال در ابتدای کار خودش توانست ۷۳۵ میلیون دلار جذب سرمایه کند. حالا به تازگی رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ در فرمانی این ارز دیجیتال و تمامی تراکنش‌های مرتبط با آن را غیرقانونی خوانده و تحریم کرده است. پیش از این هم هشدار داده شده بود که آمریکایی‌هایی که از Petro استفاده کنند ممکن است به نقض تحریم محکوم شوند به این دلیل که این ارز به نوعی اعتبار بخشی به دولت ونزوئلا می‌باشد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا اصلا درست است Petro را یک ارز دیجیتال بنامیم؟ درست است که از لحاظ فنی و ساختاری Petro یک ارز دیجیتال است اما تفاوت‌های آشکار زیادی با ارزهای دیجیتال دیگر دارد.

بیت‌کوین، خبرساز و بزرگترین بازیکن عرصه ارزهای دیجیتال، به پشتوانه تنها یک مانیفست و یک پروتکل بنا شده است برخی از اشکالات ارزهای رایج جهانی مانند عدم کنترل در تولید را هدف گرفت و به نوعی راه حل فنی برای آن ارائه داد. نقاط تاریک اقتصاد، نرم‌افزارهای باج گیری، فروش آنلاین مواد مخدر، فروش آنلاین آسیب پذیری‌های Zero-Day، پول شویی، فرار مالیاتی، دور زدن تحریم همگی در تعامل با بیت‌کوین قرار گرفته و در کنار توزیع عادلانه ثروت و آرمان‌های بلند پروازانه این ارز دیجیتال، به پیشرفت آن کمک روزانه کردند. بررسی کردن بیت‌کوین به صورت تک عاملی منطقی نیست. شدت وفاداری به پروتکل بیت‌کوین به حدی است که وقتی در سال ۲۰۱۷ برخی از توسعه دهندگان خواستند به علت اینکه اندازه ۱ مگابایتی اندازه بلاک این ارز دیجیتال را به ۸ مگابایت افزایش دهند تا تراکنش‌ها در صف‌هایی طولانی مدت قرار نگیرند، برخی دیگر از توسعه‌دهنده این را مخالف با نسخه اصلی ساتوشی خواندند و رد کردند. این مساله موجب به وجود آمدن یک ارز دیگر به نام bitcoincash شد. این ارز دیجیتال مشتق شده از بیت‌کوین بوده و تا تاریخ ۱ اوت سال ۲۰۱۷ تمامی تراکنش‌های این دو یکی است بعد از آن به دو شاخه جدا از هم تقسیم شده‌اند. روزی که این مقاله نوشته می‌شود قیمت هر یک بیت‌کوین ۹۱۳۸ دلار و هر یک بیت‌کوین‌کش ۱۰۷۷ دلار است و این ارزش بیت‌کوین‌کش آن را بر اساس ظرفیت بازاری برابر با ۱۸ میلیارد دلار چهارمین ارز دیجیتال بزرگ دنیا ساخته است. بیت‌کوین بخاطر نوآوری و آرمان‌هایش مورد تقدیس است بیت‌کوین‌کش ضمن حفظ آن آرمان‌ها و استقلال‌ها از حکومت‌ها یکی از ایرادات بیت‌کوین را برطرف کرد و تا حد خوبی مورد استقبال نیز قرار گرفت. اما این مساله در مورد Petro برقرار نیست، در واقع تنها ابتکار Petro پشتوانه‌اش به نفت بود میزان اهمیت این موضوع در طولانی مدت مشخص می‌شود اما دنیای ارزهای دیجیتال تا الان فقط با پشتوانه آرمان‌ها و وفاداری سفت و سخت به پروتکل پیش آمده است، مساله‌ای که وقتی پای یک دولت در ارزدیجیتال به میان باشد وجود ندارد.